Evaluatie van het vernieuwde motorrijbewijs

In mei 2013 trad de nieuwe regeling voor het motorrijbewijs in voege: een aan leeftijd gebonden stapsgewijs systeem. FEBIAC (de Belgische federatie van de auto- en tweewielerindustrie) en de FMB/BMB (de Belgische Motorrijdersbond) zien na een jaar eerder nadelen dan voordelen van de toegepaste leeftijdsgrenzen.

Wie nu als 18-jarige het autorijbewijs heeft gehaald, kan vanaf dat moment in eender welke auto de openbare weg op: met een zoveelste-hands Citroën 2CV of een potente Ferrari (vooropgesteld dat je daar het geld voor hebt). Er zijn immers geen beperkingen. Een 18-jarige die start met motorrijden, moet sinds mei 2013 minstens vier jaar wachten eer hij of zij met eender welke motor de weg op mag. De regeling die toen is ingegaan, bepaalt dat er voor jongeren onder de 24 jaar sprake is van een geleidelijke toegang: eerst twee jaar met een 125 cc-motor met een vermogen van 11kW/15 pk, dan twee jaar met een motor met een vermogen van maximaal 35kW/48 pk en vervolgens geen beperkingen meer in cilinderinhoud of motorvermogen. “De nieuwe rijbewijsreglementering van vorig jaar is een rechtstreeks gevolg van de omzetting van een Europese Richtlijn,” stelt Stijn Vancuyck, adviseur gemotoriseerde tweewielers bij FEBIAC. “We staan achter het principe van een stapsgewijs rijbewijs.” Maar FEBIAC heeft wel opmerkingen bij de manier waarop die richtlijn is ingevoerd.

14 jaar

De lidstaten hebben een vrije keuze gehad bij het vastleggen van de leeftijdsgrenzen. België heeft de strengste norm van die richtlijn genomen. FEBIAC zou liever zien dat het rijbewijs AM (50 cc bromfietsen) net zoals in Frankrijk al vanaf 14 jaar beschikbaar is. Het rijbewijs A1 (125 cc) zou de federatie al vanaf 16 jaar mogelijk willen maken om vervolgens bij 18 jaar naar A2 te kunnen overstappen. Vancuyck: “Jongeren krijgen zo dan al op een jongere leeftijd ervaring. Net op die leeftijd staan ze nog open om zich stapsgewijs te laten begeleiden in functie van een stijgend vermogen. Op 16 jaar zouden ze dan in de volgende stap al met 125cc mogen rijden. Dan hebben ze het voordeel dat ze de rest van het verkeer op de openbare weg kunnen volgen en zoals de motorrijders op 2/3 van de rijbaan mogen rijden.” Hij stipt echter aan dat zo’n voorstel bij de politiek weinig kans heeft, omdat men bang is voor een stijging van het aantal ongelukken. Maar het ‘Franse’ systeem zou de veiligheid op de weg ook kunnen vergroten. Want zo stelt Vancuyck: “Het risico op ongevallen is groter wanneer jongeren met hun 50 cc’er maar 45km/u mogen rijden, en dus voortdurend door auto's en vrachtwagens voorbij moeten worden gestoken.”

Instroom

Tegelijkertijd moet ook gezegd worden dat de groep motorrijders aan het vergrijzen is (de gemiddelde leeftijd ligt boven veertig jaar) en dat de aangroei met jongeren klein is. Vancuyck: “Voor de wijziging van het rijbewijs lag de leeftijd van de kandidaat-motorrijders bij 90% al boven 24 jaar. Met in elke stap de verplichting om zowel rijlessen te nemen als het examen te moeten afleggen, wordt een volwaardig rijbewijs halen duur en zal de meerderheid wellicht wachten tot 24 jaar. En wie een beetje geduld heeft, wacht twee jaar en gaat dan direct voor het A2-rijbewijs. Dan is het hele principe van de stapsgewijze opleiding uitgehold.”
De regeling heeft ook een effect op beoefenaren van enkele takken van motorsport. Voor motorsporten op afgesloten privéterreinen is geen rijbewijs noodzakelijk, maar zo gauw de deelnemers van de openbare weg gebruik maken wél. Dat is het geval bij enduro en trial. “De instroom van jongeren in de sport wordt zo bemoeilijkt,” zegt Stijn Rentmeesters, secretaris-generaal van de Belgische Motorrijdersbond FMB/BMB , “want zeker voor enduro moet je het juiste rijbewijs hebben. Bij trial is dat voor een deel opgevangen omdat 90% van de wedstrijden die op de kalender staan op privédomeinen gereden wordt. En als er dan toch een stukje openbaar weg tussen zit, wordt de motor als het moet door een ander van de ene naar de andere locatie gebracht.”

Positief

Toch zijn er ook positieve punten aan te wijzen in de huidige regeling. Voor jongeren die met een scooter of bromfiets klasse B, willen rijden, is het voorlopig rijbewijs afgeschaft. Nu is er van bij de start een verplichte opleiding van vier uur met ook praktijkervaring op de openbare weg en enkel wie voor het examen slaagt krijgt het rijbewijs AM. Zo is hun veiligheid dankzij een betere basiskennis vergroot. De jongeren rijden niet rond zonder ervaring en niet meer met enkel een theoretische kennis die tot voor kort voldoende was om te slagen voor het examen. Voor rijbewijzen A is het volgens Stijn Vancuyck ook goed dat de rijscholen niet meer verplicht zijn om na zes uur les een attest te maken voor het voorlopig rijbewijs. “Nu moet iedereen die een voorlopig rijbewijs wil, eerst slagen voor de examenmanoeuvres. Zo zijn we er zeker van dat er een voldoende basisniveau is om veilig de openbare weg op te gaan in afwachting van het definitieve rijbewijs.”
Vancuyck weerlegt ook het idee dat bij veel mensen leeft dat de rijopleiding moeilijker en duurder is geworden. “De examenmanoeuvres zijn niet moeilijker geworden maar sluiten dichter aan bij de dagelijkse praktijk van het motorrijden,” aldus Vancuyck. “Het is wel een feit dat het niet eenvoudig is om te slagen voor het motorexamen, maar het is nu eenmaal een goede graadmeter om de rijvaardigheden van de kandidaten te testen en dus een  absolute voorwaarde. Een volledige opleiding telt nu 12 uren les in een rijschool om rechtstreeks (zonder proefperiode met voorlopig rijbewijs) de praktijkexamens (manoeuvres en openbare weg) te mogen afleggen. Vroeger mocht men zich al na 8 uren les aanbieden in het examencentrum, maar in de praktijk had een gemiddelde kandidaat al gemakkelijk 10 uren les nodig om te slagen. Het aantal uren opleiding is dus door de nieuwe regelgeving amper veranderd.”

Een andere ontwikkeling van de regeling is dat het aanbod van motorfietsen in Europa verruimd is met relatief goedkope motoren met een cilinderinhoud van 300 tot 500 cc die een vermogen hebben dat aan de eisen van dat rijbewijs A2 voldoet. Dat betekent dat de financiële drempel om met motorrijden te starten, lager is geworden. In de praktijk blijkt dat het vermogen van 35kW immers ruim voldoende is om vlot deel te nemen aan het verkeer in de stad en op de snelweg, ook voor motorrijders die al ouder zijn dan 24 jaar.

(Voor meer informatie over de rijbewijsregeling kunt u terecht op www.hetmotorrijbewijs.be)

Opmerking
Het is nog altijd mogelijk om met een rijbewijs B een 125 cc motor te besturen. De vereisten daarvoor zijn minstens twee jaar in het bezit zijn van rijbewijs B en het volgen van een praktische opleiding van vier uur. Wie voor 1 mei 2011 het rijbewijs B behaald heeft is van de opleiding vrijgesteld.
 

BMB/Febiac persdienst